Schaduwverdriet

Er is een treffende naam in mijn vak voor verdriet dat vaak weinig erkenning krijgt, amper wordt opgemerkt en in de schaduw van iemands leven huist: schaduwverdriet. Zorgvuldig weggestopt in een flardje van je hart of toevertrouwd aan een dagboek. Je misschien schamend voor dat wat je voelt, je afvragend of je je aanstelt? Een vroege miskraam, het kwijtraken van een baan, opgroeien met een familiegeheim, een doorgemaakte postpartum depressie. Denk ook aan ‘doorlevers’ na kanker (klaar met je bucketlist en toch nog leven), jezelf kwijt zijn in de overgang, je huisdier – je liefste maatje – die er niet meer is.  Schaduwverdriet is overal en we lijden vaak in stilte. Omdat we niet durven, niet weten hoé. En omdat we ook te vaak horen: wees blij, je bent er nog. Wees blij, je hebt iig ervaren dat je zwanger kon worden, wees blij dat je kat 14 werd, wees blij dat de overgang voorbij gaat en dat je het mág meemaken, wees blij, je leeft!! Waarom zeggen we dit?

Rouw is een is een hele normale reactie op verlies en verlies inherent aan leven. We hebben nu eenmaal weinig grip op dat wat ons gebeurt. En juist daar wringt de schoen: in de omgang met verlies, willen we grip hebben. Aan het roer staan van ons leed, zodat we onszelf kunnen voorhouden dat het maakbaar is: ons geluk. En natuurlijk; er is er tot op zeker hoogte of misschien wel altijd (ontleend aan bijvoorbeeld de inzichten van Victor Frankl uit ‘De zin van het bestaan’) altijd een keuze hoe je je verhoudt tot jouw leed. Maar deze keuze kun je niet op een ander projecteren. We proberen elkaar dus gerust te stellen door leed te verkleinen en te verklaren – zodat we regie voelen. Onze eigen regie. Want bijna niks zo erg, als verdragen van (andermans) verdriet. Maar laat het verdriet nu net de taak hebben te het mogen voelen van wat voor jou het verlies ís. De miskraam die er wél toe doet. Omdat het kindje in al zo gewenst en geliefd was. Omdat je wel blij bent dat je die postnatale depressie hebt doorstaan maar je nog met gevoel van gemis terugkijkt op de vroege kindertijd van jouw baby. Omdat je verder leeft na die kanker maar zo slopend moe bent.

Schaduwverdriet. Het is er en het is er niet. Althans, je ziet geen schaduw als er geen licht is. En dat is haast paradoxaal. Met licht – ruimte, interesse, moed – treden we naar buiten met ons verhaal. Ontmoeten we elkaar, kunnen ons verlies nemen. Omdat het er ís en het er toe doet. Sterker nog: het is de andere kant van dezelfde medaille: het leven (volledig leven).

(Deze post is ook geplaatst op Linkedin)